Warto co jakiś czas zapukać do działu kadr i zapytać, czy nie wprowadzono jakichś nowych przepisów. Przykładem jest urlop od siły wyższej - brzmi ciekawie prawda? To nie żart, a określenie zawarte w Kodeksie Pracy. Wyjaśniamy, kiedy można skorzystać z przywileju.
Urlop od siły wyższej - powody, dla których możesz wziąć wolne
Jak sama nazwa wskazuje, urlop od siły wyższej to moment, kiedy nie damy rady pojawić się w pracy z przyczyn od siebie niezależnych. Jest to jednak mocno ogólne stwierdzenie, dlatego analizujemy dokładnie zapis zawarty w Kodeksie Pracy.
"Pracownikowi przysługuje prawo do zwolnienia od pracy w wymiarze 2 dni albo 16 godzin z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika" - brzmi art. 148 KP § 1 (Dz.U.2023.1465 t.j.).
W tym samym paragrafie zaznaczono, że jest to urlop płatny, a pracownikowi przysługuje połowa wartości wynagrodzenia. W opisie procedur zawarto informację, że urlop od siły wyższej przysługuje osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Natomiast z tej formy nie skorzystają ci, którzy pracują na podstawie umów cywilno-prawnych, czyli np. umowa-zlecenie, umowa o dzieło itp.
Skoro wiemy, że urlop od siły wyższej skupia się głównie na sytuacjach zdrowotnych i nagłych, przeanalizujmy pokrótce przykłady, kiedy można się o niego ubiegać. Biorąc pod uwagę fakt, że są to sytuacje niemożliwe do przewidzenia i niezależne od pracownika, przykładem sytuacji, w których możemy skorzystać z urlopu, są np.:
- wypadek własny lub kogoś z rodziny,
- awaria w mieszkaniu wymagająca obecności pracownika,
- nagła choroba członka rodziny (np. dziecka).
Dodatkowe 2 dni wolnego. Jak złożyć wniosek o urlop od siły wyższej?
W paragrafie 2 Art. 148(1) – Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej czytamy, że o formie wykorzystania należnych 16 godzin w ciągu roku kalendarzowego decyduje pracownik, składając pierwszy wniosek. Natomiast “Dziennik Gazeta Prawa” zaznacza, że można go złożyć zarówno ustnie jak i pisemnie bez wyprzedzenia, a pracodawca nie może nam odmówić udzielenia wolnego, jeśli wciąż nie wykorzystaliśmy całej 16-godzinnej puli.
Warto zaznaczyć, że tego rodzaju zwolnienie od pracy to dodatkowa forma, a zatem nie wykorzystując “normalnego urlopu” możemy urwać się z pracy w nagłych sytuacjach losowych, w których nasi bliscy potrzebują pomocy i naszej obecności.
Przypominamy, że w ciągu roku kalendarzowego pracownikowi przysługują także 4 dni urlopu na żądanie. To kolejna forma, którą można wykorzystać w nagłych sytuacjach, ale która nie jest obwarowana żadną określoną przyczyną. Pracownik jednak ma obowiązek zgłosić chęć wzięcia urlopu najpóźniej w dniu, w którym nie pojawi się w pracy.
