Na początek konieczne jest zaznaczenie, że pacjent ma prawdo do świadomej zgody na leczenie. Wynika to z zapisu w artykule 16 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Oznacza to, że pacjent może również odmówić zgody na leczenie lub przerwać je w dowolnym momencie. Warunkiem jest jednak, że musi on być w pełni świadomy konsekwencji swojej decyzji. Ta zasada odzwierciedla ogólną zasadę autonomii pacjenta i szacunek do jego woli.
Ograniczenia do zgody pacjenta
Trzeba jednak podkreślić, że istnieją pewne ograniczenia. Przykładem mogą być osoby niezdolne do wyrażenia zgody. W tym wypadku decyzje mogą być podejmowane przez przedstawicieli ustawowych lub przez sąd.
Co więcej, ta sama ustawa, ale w artykule 31 mówi, że lekarz jest zobowiązany do poinformowania pacjenta o jego stanie zdrowia, innych możliwych metodach leczenia, ich skutkach oraz o konsekwencjach odmowy leczenia.
Warto jednak wiedzieć, że w sytuacjach wyjątkowych, jeśli rokowanie jest niepomyślne dla pacjenta, lekarz może ograniczyć informacje o stanie zdrowia i rokowaniu. Musi jednak - według swojej oceny - przemiawiać za tym dobro pacjenta.
W takim wypadku poinformowany musi zostać przedstawiciel ustawowy lub osoba przez pacjenta upoważniona. Jeśli jednak pacjent zażąda informacji, lekarz musi mu jej udzielić.
Jeśli to nie zostanie wykonane, grozi mu odpowiedzialność karna za na przykład narażenie zdrowia i życia pacjenta.
Jeśli ten jednak w pełni świadomy i przytomny, odmówi leczenia, lekarz nie będzie miał innego wyboru, jak uszanować tę decyzję, ponieważ w inny wypadku mógłby naruszyć art. 157 kodeksu karnego, który penalizuje działanie na szkodę zdrowia pacjenta bez jego zgody.
Brak odszkodowania dla pacjenta
Warto podkreślić, że jeśli odmowa zgody na leczenie przez pacjenta doprowadzi do pogorszenia jego stanu zdrowia i śmierci, a pacjent został poinformowany o możliwych następstwach swojej decyzji, to nie może być to podstawą do żądania jakiegokolwiek odszkodowania od lekarza czy placówki medycznej.
Sytuacje wyjątkowe a zgoda
Na tym jednak ten temat się nie kończy. W sytuacjach wyjątkowych, jak na przykład stan nagłego zagrożenia życia, lekarz ma prawo podjąć niezbędne działania medyczne bez zgody pacjenta. Jest to sytuacja, jeśli jego stan uniemożliwiałby wyrażenie zgody, a bark interwencji medycznej mógłby doprowadzić do śmierci lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.
Wynika to z zapisem z art. 33 ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty.
Co więcej, lekarz może wykonać zabieg operacyjny albo zastosować metodę leczenia lub diagnostyki stwarzającą podwyższone ryzyko dla pacjenta, dopiero po uzyskaniu jego pisemnej zgody.
Lekarz ma prawo, bez uzyskania zgody pacjenta zmienić zakres zabiegu bądź metody leczenia w sposób umożliwiający uwzględnienie nagłej okoliczności podczas zabiegu operacyjnego lub stosowania metody leczniczej. Pacjentowi musiałaby jednak grozić utrata życia, zdrowia lub ciężkie uszkodzenie ciała, a nie byłoby możliwości na niezwłoczne uzyskania zgody.
Wynika to z artykułu 35 tej samej ustawy.
Spis treści
