Pojęcie potoczne: "renta alkoholowa" wzięło się stąd, że sporo osób leczących alkoholizm ma prawo do świadczenia z tytułu tej choroby.
"Renty tytoniowej" również nie ma formalnie w polskim porządku prawnym, a zarazem sporo palaczy korzysta ze świadczeń przyznanych w związku z chorobami będącymi skutkiem palenia.
Wysokość maksymalnego miesięcznego świadczenia po marcowej waloryzacji to 1 878,91 zł w przypadku całkowitej niezdolności do pracy.
Palenie papierosów a prawo do renty (lista chorób)
Nałogowe palenie papierosów to poważne zagrożenie dla zdrowia. Choroby będące konsekwencją palenia czasem uniemożliwiają normalne funkcjonowanie i wykonywanie pracy zarobkowej. Wówczas stają się podstawą do ubiegania się o rentę.
Wśród chorób związanych z paleniem tytoniu i zarazem upoważniających do renty, jeśli tak sytuację oceni lekarz orzecznik, wymienia się:
- Choroby układu oddechowego: przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), rak płuc, zapalenie oskrzeli to tylko niektóre z problemów, z którymi zmagają się palacze. Te schorzenia mogą znacząco upośledzać zdolność do oddychania i wykonywania wysiłku fizycznego, co w wielu przypadkach uniemożliwia pracę.
- Choroby układu krążenia: miażdżyca, choroba niedokrwienna serca, zawał serca, udar mózgu – palenie tytoniu zwiększa ryzyko wystąpienia tych poważnych schorzeń, które mogą prowadzić do trwałej niepełnosprawności i niezdolności do pracy.
- Nowotwory: rak krtani, przełyku, pęcherza moczowego to kolejne zagrażające życiu choroby, których ryzyko wzrasta wraz z nałogiem palenia. Leczenie onkologiczne i jego skutki uboczne często uniemożliwiają powrót do aktywności zawodowej.
- Inne: osłabienie odporności, choroby jamy ustnej, problemy z układem trawiennym – palenie tytoniu osłabia organizm i zwiększa podatność na różnego rodzaju infekcje i schorzenia, które mogą wpływać na zdolność do pracy.
Renta z ZUS: kiedy otrzymują ją osoby palące
Renta z tytułu niezdolności do pracy to świadczenie, które ma na celu zapewnienie środków do życia osobom, które z powodu problemów zdrowotnych nie mogą kontynuować pracy zarobkowej.
Aby otrzymać rentę, należy spełnić określone warunki, które reguluje ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Niezależnie od tego, w jaki sposób doszło do rozwoju choroby, osoby uprawnione do świadczeń, podlegają tym samym przepisom.
Dr hab. Iwona Sierpowska z Uniwersytetu SWPS w serwisie infor.pl podkreśla, że pomijanie osób z chorobami wywołanymi paleniem tytoniu w systemie rentowym mogłoby być uznane za dyskryminację. Podobnie jak w przypadku chorób wywołanych alkoholizmem, przyznawanie świadczeń powinno opierać się wyłącznie na stanie zdrowia, a nie na przyczynach tego stanu.
Choć formalnie pojęcie 'renty tytoniowej' nie istnieje, osoby cierpiące na choroby wywołane paleniem papierosów mogą ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy na zasadach ogólnych. W świetle obowiązujących przepisów nie ma podstaw do wykluczania takich osób z systemu rentowego, jeśli ich stan zdrowia spełnia kryteria niezdolności do pracy
– tłumaczy ekspertka w infor.pl.
Sprawdź: 4 ważne świadczenia ZUS
Renta tytoniowa - jakie kryteria trzeba spełnić?
Art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych definiuje niezdolność do pracy jako całkowitą lub częściową utratę zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu.
Oznacza to, że jeśli twoje schorzenia związane z paleniem tytoniu uniemożliwiają ci pracę, możesz ubiegać się o rentę na takich samych zasadach, jak osoby z innymi problemami zdrowotnymi.
Niezależnie od tego, jaka choroba czy sytuacja życiowa zniszczyły ci zdrowie, by ubiegać się o rentę, musisz spełnić te kryteria i uzyskać konkretne zaświadczenia.
Orzeczenie o niezdolności do pracy
Kluczowym elementem jest uzyskanie orzeczenia od lekarza orzecznika ZUS, który stwierdzi, że jesteś niezdolny do pracy z powodu stanu zdrowia. Lekarz oceni twój stan zdrowia, przeanalizuje dokumentację medyczną i przeprowadzi badanie, aby ustalić, czy Twoje schorzenia uniemożliwiają Ci wykonywanie pracy zarobkowej.
Wymagany staż pracy
Musisz posiadać odpowiedni staż pracy, czyli okres składkowy i nieskładkowy. Długość wymaganego stażu zależy od wieku, w którym powstała niezdolność do pracy. Im jesteś starszy, tym dłuższy staż musisz udokumentować.
Powstanie niezdolności w odpowiednim okresie
Niezdolność do pracy musi powstać w określonym okresie, np. podczas zatrudnienia, ubezpieczenia lub pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Oznacza to, że jeśli twoja niezdolność do pracy powstała po długim okresie przerwy w ubezpieczeniu, możesz nie spełniać warunków do otrzymania renty.
Całkowita czy częściowa niezdolność do pracy - od tego zależy wysokość świadczenia
O tym, czy przysługuje ci renta, decyduje komisja orzekająca ZUS - na podstawie przedstawionych przez ciebie dokumentów oraz wniosków z posiedzenia komisji, na którą zostaniesz wezwany.
Niezdolność do pracy może być orzeczona jako całkowita lub częściowa. Co to oznacza w praktyce?
Całkowita niezdolność do pracy oznacza, że wg ZUS utraciłeś zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej. W takim przypadku przysługuje Ci renta w wysokości 1 878,91 zł (stan na kwiecień 2025).
Częściowa niezdolność do pracy oznacza, że w znacznym stopniu utraciłeś zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. W takim przypadku przysługuje Ci renta w wysokości 1 409,18 zł.
