To nie jest wydumany problem. Zaskakująco często pracownicy i pracodawcy mają wątpliwości co do tego, jak rozliczać zwolnienie lekarskie w systemie pracy zmianowej.
Kto płaci za przepracowane i nieprzepracowane godziny, jak przekazać obowiązki zmiennikowi, gdy jego zwolnienie obowiązuje do północy itd.?
Warto to przemyśleć zawczasu i przedyskutować z lekarzem już przy wystawianiu przez niego zwolnienia lekarskiego, bo sprawa nie jest tak prosta.
Doba pracownicza i dzień kalendarzowy to nie to samo
Właściwie każda usprawiedliwiona nieobecność pracownika, który pracuje w systemie zmianowym, budzi organizacyjne i prawne wątpliwości. Od lat nie udaje się tego uporządkować.
W naszym prawie obowiązują dwa pojęcia: doba pracownicza i dzień kalendarzowy, które nie są tożsame.
Doba pracownicza zaczyna się dokładnie wtedy, gdy pracownik rozpoczyna pracę (może więc to być dowolna godzina zegarowa) i od niej liczy się wszelkie obowiązki, gwarantowane przerwy i przywileje.
Urlop wypoczynkowy liczy się wg dób pracowniczych i jeśli przykładowo pracownik zaczyna pracę o godz. 19.00 i kończy o godz. 1.00 następnego dnia, to wykorzystał dzień urlopu.
Dzień kalendarzowy liczymy od godz. 0.01 (od pierwszej sekundy), a kończy się o 23.59. Zwolnienie lekarskie przyznawane jest na dzień kalendarzowy i nie uwzględnia systemu zmianowego.
Zwolnienie lekarskie w systemie zmianowym - o północy trzeba się stawić
Jeśli lekarz wystawił ci zwolnienie lekarskie do piątku włącznie i założył, że będziesz sobie jeszcze odpoczywać w weekend, nie ma to żadnego znaczenia w systemie zmianowym.
Gdy według planu pracy twoja zmiana zaczyna się o 22.00, o północy z piątku na sobotę masz obowiązek stawić się w pracy.
Taka jest obowiązująca interpretacja Głównego Inspektoratu Pracy z kwietnia tego roku, wydana w odpowiedzi na pytanie, Dziennika Gazety Prawnej:
"(…) jeżeli zwolnienie lekarskie zostało wystawione na okres od 8 kwietnia do 10 kwietnia, należy przyjąć, że zwolnienie kończy się 10 kwietnia o godz. 23.59, a pracownik może przystąpić do pracy najwcześniej 11 kwietnia o godz. 00.00."
Zwolnienie lekarskie i system zmianowy - wątpliwości
Jeśli pracownik zaczyna zmianę wieczorem, ale danego dnia ma jeszcze zwolnienie lekarskie, obowiązki może przejąć od północy. To znacząco komplikuje organizację pracy, zwłaszcza w systemie ciągłym, bo na 2 godziny konieczne byłoby zorganizowanie innego pracownika.
Co więcej: jeśli pracodawca uzna, że nie będzie ściągał już pracownika na pozostałe godziny zmiany, ten pozostanie bez wynagrodzenia lub otrzyma je od pracodawcy (ZUS nie wypłaci zasiłku chorobowego).
Okazuje się, że liczenie zwolnienia wg dnia kalendarzowego jest również kłopotliwe w sytuacji, gdy pracownik poczuje się gorzej w pracy i wyjdzie w jej trakcie. Wówczas na dzień, w którym pracował, może przecież otrzymać zwolnienie lekarskie.
Tu jednak prawo wydaje się bardziej przejrzyste.
Jeżeli pracownik przez część dnia pracował, a następnie na ten dzień otrzymał zwolnienie lekarskie, zasiłek chorobowy lub wynagrodzenie chorobowe przysługuje tylko wówczas, gdy otrzymał wynagrodzenie jedynie za przepracowaną część dnia. Jeśli pracodawca zapłacił wynagrodzenie za ten dzień pracy, inne świadczenia nie przysługują.
